ศึกษาเรื่องการบิณฑบาตในพระพุทธศาสนา

A study of Pindapata in Buddhist

Name: พระสุชาติ สุชาโต (ทองมี)

keyword: พุทธศาสนา วิจัย.

; พุทธศาสนา พิธีกรรม

; บิณฑบาต

; สงฆ์ พระวินัย

Abstract: งานวิทยานิพนธ์นี้ มุ่งศึกษาเรื่องการบิณฑบาตรในพระพุทธศาสนา ในด้านของความหมาย ความสำคัญ บทบัญญัติ และจุดมุ่งหมาย ผลจากการศึกษาวิจัยมีดังนี้ คำว่าบิณฑบาต หมายถึง การตกลงแห่งก้อนข้าว อาหารที่ใส่ลงไปในบาตร การออกบิณฑบาตของพระภิกษุสามเณร และการขอร้องให้ยุติหรือกระทำบางอย่าง การบิณฑบาตมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะว่าวิถีชีวิตการเป็นอยู่ของพระภิกษุสามเณรนั้นขึ้นอยู่กับอาหารบิณฑบาตมีความสำคัญในฐานะที่เป็นกรณียกิจ คือกิจที่พระภิกษุสามเณรพึงกระทำเป็นกิจวัตรประจำวัน เป็นพุทธวงศ์ คือ พระพุทธเจ้าทั้งหลายในอดีตต่างมีวิถีชีวิตที่อาศัยอาหารบัณฑบาตจากผู้อื่นเลี้ยงชีพ เป็นพุทธกิจ คือกิจที่พระพุทธเจ้าทรงปฏิบัติเป็นประจำทุกวัน เพื่อโปรดเวไนยสัตว์ เป็นการเลี้ยงชีพที่บริสุทธิ์สำหรับบรรพชิต และการสมาทานบิณฑบาตเป็นวัตรจัดเป็นธุดงค์ที่ช่วยขัดกิเลส พระพุทธองค์จึงทรงบัญญัติสิกขาบทเกี่ยวกับการบิณฑบาตเอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นบทบัญญัติเกี่ยวกับการนุ่งห่ม ให้พระภิกษุสามเณรนุ่งห่มให้เรียบร้อย บทบัญญัติเกี่ยวกับการโคจร บิณฑบาต ห้ามไม่ให้เข้าไปบิณฑบาตในที่ที่ไม่เหมาะสม บทบัญญัติเกี่ยวกับกิริยามารยาทในการรับบิณฑบาต ให้รับบิณฑบาตโดยความเคารพ บทบัญญัติเกี่ยวกับการรับอาหารบิณฑบาต ไห้รับอาหารที่ไม่เป็นโทษ บทบัญญัติเกี่ยวกับการแบ่งปันอาหารบิณฑบาต สามารถนำมาแบ่งปันกันได้ตามพุทธานุญาต บทบัญญัติเกี่ยวกับการฉันอาหารบิณฑบาต ให้ฉันอาหารด้วยความเคารพ ตามหลักเสขิยวัตร และบทบัญญัติเกี่ยวกับการดูแลรักษาบาตร ให้มีความสำรวมระวัง เพื่อเป็นการฝึกหัดพัฒนา เป็นการเอื้อเฟื้อต่อพระวินัย จุดมุ่งหมายการบิณฑบาต มี 3 ด้าน คือ 1)ด้านอัตตประโยชน์ ได้แก่ ประโยชน์ต่อพระภิกษุสามเณรเอง มี 4 ประการ คือ (1) เพื่อการดำรงชีพ (2)เพื่อการพัฒนากาย ให้มีสุขภาพอนามัยที่แข็งแรง และให้มีกายที่สงบ สำรวม และมีความสง่างาม (3)เพื่อการพัฒนาจิต คือเกื้อหนุนให้จิตมีสมาธิ มีสติสัมปชัญญะและมีความสันโดษ (4)เพื่อการพัฒนาปัญญา คือ รู้คุณค่าของอาหาร และการสะสม และรู้จักปล่อยวาง 2) ด้านปรัตถประโยชน์ ได้แก่ ประโยชน์ที่เกิดแก่ผู้อื่น มี 2 ประการ คือ (1) เพื่อแสดงธรรมโปรดชาวบ้าน ซึ่งเป็นหน้าที่ และเป็นการอนุเคราะห์ชาวบ้านให้มีความรู้ และความเข้าใจในหลักการดำเนินชีวิต (2) เพื่อส่งเสริมให้ชาวบ้านบำเพ็ญบุญ เพิ่มทานบารมี ลดความตระหนี่ เพื่อความสุขในปัจจุบัน และก่อบุญนิธิสำหรับโลกหน้า 3) ด้านศาสนประโยชน์ ได้แก่ ประโยชน์ในทางศาสนา มี 2 ประการ คือ (1)เพื่อสืบทอดพระวินัย โดยการประพฤติปฏิบัติตามสิกขาบททั้งหลายที่พระพุทธองค์ทรงบัญญัติเอาไว้ เพื่อความสำรวมและความผาสุกแห่งสงฆ์ (2)เพื่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนา เพราะการบัณฑบาตเป็นการออกไปประกาศพระศาสนาทั้งทางตรงและทางอ้อม มีโอกาสได้แสดงธรรมให้ละทำชั่ว ตั้งอยู่ในความดี ทำจิตให้บริสุทธิ์

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพฯ

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาสุทิตย์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาณรงค์ กน์ตสีโล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เทพประวิณ จันทร์แรง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2550

Issued: 2552-08-13

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.016778 วินาที