ศึกษาเปรียบเทียบการอธิบายปฏิจจสมุปบาทตามแนวของพุทธโฆษาจารย์กับพุทธทาสภิกขุ

A Comparative Study of the Explanations of Paticcasamuppada given by Buddhaghosacariya and Buddhadasa Bhikkhu

Name: พระมหาประทีป อภิวฑฺฒโน (แถวพันธุ์)

keyword: พุทธศาสนา วิจัย.

; ปฏิจจสมุปบาท

; การเกิด

; ชีวิต แง่ศาสนา พุทธศาสนา

; พุทธศาสนา คำสั่งสอน

; กรรม

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาการอธิบายปฏิจจสมุปบาทในพระไตรปิฎกและเปรียบเทียบการอธิบายปฏิจจสมุปบาทของพุทธโฆษจารย์กับพุทธทาสภิกขุ จากการศึกษาได้พบว่าปฏิจจสมุปบาทเป็นหลักธรรมสำคัญทางพระพุทธศาสนา เป็นหลักธรรมสายกลาง ไม่เอียงสุดไปทางสัสตทิฏฐิและอุจเฉททิฏฐิ มีความสัมพันธ์กับหลักธรรมสำคัญทางพระพุทธศาสนา เช่น อริยสัจ ไตรลักษณ์ เป็นต้น พระพุทธโฆษาจารย์ได้อธิบายปฏิจจสมุปบาทว่าเกิดครบหนึ่งรอบได้ต้องใช้เวลา 3 ชาติ คืออดีต ปัจจุบัน และอนาคต การอธิบายเน้นการเกิดทางด้านร่างกายมากกว่าการเกิดทางด้านจิตใจ พุทธทาสภิกขุ ปฏิเสธการอธิบายปฏิจจสมุปบาททางด้านร่างกาย เช่น การเกิดคือการคลอดออกมาจากท้องมารดา ได้อธิบาย อีกนัยหนึ่งว่า ปฏิจจสมุปบาทคือการเกิดสภาวะทางด้านจิตใจ เกิดครบรอบในเวลาอันเร็วในขณะที่มีชีวิตอยู่ ในแต่ละวันปฏิจจสมุปบาทสามารถเกิดครบรอบได้หลายรอบ จากการเปรียบเทียบการอธิบายของพุทธโฆษาจารย์กับพุทธทาสภิกขุ ท่านทั้งสองยังคงอ้างพุทธพจน์ในการอธิบายเป็นหลัก ส่วนข้อแตกต่างนั้นขึ้นอยู่กับแนวความคิด มุมมอง ความเข้าใจ การตีความ และจับประเด็นของแต่ละท่าน การอธิบายทั้งสองถึงจะมีข้อแตกต่างกันและจุดเด่นคนละแบบ แต่หลักใหญ่ไม่ขัดกันแต่กลับสนับสนุนการอธิบายซึ่งกันและกัน การอธิบายของพุทธโฆษาจารย์มีจุดเด่นคือส่งเสริมให้คนเล็งเห็นผลกรรมในชาติหน้า ส่วนการอธิบายของพุทธทาสภิกขุมีจุดเด่นคือส่งเสริมให้คนสนใจผลกรรมในชาติปัจจุบันมากกว่าที่จะสนใจในชาติหน้า ฉะนั้นคำอธิบายทั้งสองท่านจึงมุ่งในด้านใดด้านหนึ่ง โดยเฉพาะ โดยหลักสำคัญทางพระพุทธศาสนาแล้วผลกรรมมีได้ทั้งชาตินี้และชาติหน้าเมื่อศึกษาอย่างละเอียดของท่านทั้งสองสนับสนุนกันและกันให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น จากการเปรียบเทียบการอธิบายของพุทธโฆษาจารย์กับพุทธทาสภิกขุ ท่านทั้งสองยังคงอ้างพุทธพจน์ในการอธิบายเป็นหลัก ส่วนข้อแตกต่างนั้นขึ้นอยู่กับแนวความคิด มุมมอง ความเข้าใจ การตีความ และจับประเด็นของแต่ละท่าน การอธิบายทั้งสองถึงจะมีข้อแตกต่างกันและจุดเด่นคนละแบบ แต่หลักใหญ่ไม่ขัดกันแต่กลับสนับสนุนการอธิบายซึ่งกันและกัน การอธิบายของพุทธโฆษาจารย์มีจุดเด่นคือส่งเสริม ให้คนเล็งเห็นผลกรรมในชาติหน้า ส่วนการอธิบายของพุทธทาสภิกขุมีจุดเด่นคือส่งเสริมให้คนสนใจผลกรรมในชาติปัจจุบันมากกว่าที่จะสนใจในชาติหน้า ฉะนั้นคำอธิบายทั้งสองท่านจึงมุ่งในด้านใดด้านหนึ่ง โดยเฉพาะ โดยหลักสำคัญทางพระพุทธศาสนาแล้วผลกรรมมีได้ทั้งชาตินี้และชาติหน้าเมื่อศึกษาอย่างละเอียดของท่านทั้งสองสนับสนุนกันและกันให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพฯ

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระสุธีวรญาณ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระศรีสิทธิมุนี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สมิทธิพล เนตรนิมิตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2550

Issued: 2552-08-12

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.016887 วินาที